Bakvormen, puddingvormen, ijsmallen, oude kookboeken, serviezen, schilderijen, koninklijke menukaarten, ingerichte stijlkamers, toetjes in alle soorten en maten, handtassen en werk van hedendaagse makers – in 13 propvolle zalen vertelt Kunstmuseum Den Haag de geschiedenis van het toetje in de tentoonstelling ‘Grand Dessert’. De ervaring wordt versterkt door de geuren van onder meer spekkoek, baklava of het Perzische ijs Bastani sonati – proeven doe je nu eenmaal vooral met je neus!
“Er is een verbinding tussen kunst, geschiedenis en eten. Onze eetcultuur zegt iets over wie we zijn, waar we vandaan komen,” vertelt gastconservator Janny van der Heijden. “Het toetje is meer dan een ultieme afsluiting van een maaltijd. Het is een weerspiegeling van culturele-, sociale- en smaakveranderingen door de eeuwen heen. Aan de hand van toetjes kun je heel veel verhalen vertellen. Over rijkdom en armoede, over verleiding en misleiding, overheersing en onderdrukking. Maar bovenal natuurlijk ook over de liefde voor zoet”.
Plezier van het toetje
Puddingen, ijs en taartjes zijn al eeuwenlang een geliefde, zoete afsluiting van een diner. Het woord dessert is afgeleid van het Franse werkwoord ‘desservir’, dat ‘de tafel afruimen’ betekent. Het werd dan ook geserveerd nadat de dinertafel was afgeruimd.
De tentoonstelling focust op het plezier van het toetje binnen Europa van 1600 tot nu. Daarbij komen verschillende thema’s aan bod, waaronder ijs, pudding, taart, vruchten, toetjes nu, koninklijke desserts, Franse en Britse toetjes. Ook de koloniale herkomst van ingrediënten als suiker, vanille en cacao, de variëteit aan smaken en de verhalen achter beroemde toetjes komen aan bod.
Handgeschilderde suikerbloemen
Een speciale vermelding krijgen de bijzondere suikerbloemen van Natasja Sadi. Pure kunst, vindt Janny van der Heijden. “Wat is het verschil tussen het maken van een beeldje van aardewerk of van porselein en suiker? Waarom is suiker geen kunst en zand wel?” Uitgeharde suiker was de basis voor uitbundige decoraties en imponerende sculpturen die vanaf de 16e eeuw bij sjieke banketten op tafel verschenen. (Via sommige patisserie-opleidingen wordt het oude ambacht nog overgedragen. Meer weten? Zoek naar ‘suikerkunst’ of ‘dragant’).
Grand Dessert - De geschiedenis van het toetje
De tentoonstelling Grand Dessert – De geschiedenis van het toetje trok inmiddels al meer dan 100.000 bezoekers. Hij is nog t/m 6 april 2025 te zien in Kunstmuseum Den Haag.
Meer informatie: https://www.kunstmuseum.nl/nl/tentoonstellingen/grand-dessert-de-geschiedenis-van-het-toetje
